5 sai lầm khi hạ sốt cho trẻ mẹ nào cũng từng mắc

Sốt là phản ứng tự nhiên của cơ thể khi chống lại các tác nhân gây bệnh. Tuy nhiên, khi trẻ bị sốt, nhiều cha mẹ quá lo lắng mà áp dụng các biện pháp hạ sốt chưa đúng cách, dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng. Bài viết này sẽ chỉ ra 5 sai lầm phổ biến khi hạ sốt cho trẻ và hướng dẫn cách chăm con sốt đúng chuẩn cho ba mẹ.

1. Tại sao trẻ bị sốt?

Sốt là dấu hiệu cho thấy hệ miễn dịch của cơ thể đang hoạt động để chống lại các tác nhân gây bệnh như virus, vi khuẩn, nấm hoặc ký sinh trùng. Ở trẻ em, hệ miễn dịch chưa hoàn thiện nên rất dễ bị sốt khi cơ thể tiếp xúc với mầm bệnh.

Các nguyên nhân phổ biến khiến trẻ bị sốt:

• Nhiễm virus (cảm cúm, siêu vi, sốt siêu vi…)

• Nhiễm vi khuẩn (viêm họng, viêm phổi, nhiễm trùng tiểu…)

• Sau khi tiêm vắc xin

• Mọc răng

• Phản ứng dị ứng hoặc nhiễm trùng nhẹ

Dù phần lớn các cơn sốt đều không nguy hiểm, nhưng việc hạ sốt đúng cách là rất quan trọng để tránh các biến chứng và giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn.

2. 5 sai lầm thường gặp khi hạ sốt cho trẻ

Khi nhiệt độ cơ thể tăng quá cao, đặc biệt ở trẻ em, có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng như co giật do sốt cao, mất nước, rối loạn điện giải.

Việc hạ sốt cho trẻ đúng cách không chỉ giúp giảm khó chịu mà còn ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Tuy nhiên, nhiều phụ huynh vì lo lắng quá mức nên thường mắc phải những sai lầm có thể gây hại cho con.

2.1. Sử dụng thuốc hạ sốt quá sớm

Nhiều bậc cha mẹ có xu hướng cho con uống thuốc hạ sốt ngay khi phát hiện trẻ có dấu hiệu sốt nhẹ (37.5-38°C). Đây là một trong những sai lầm phổ biến nhất khi hạ sốt cho trẻ.

Sốt nhẹ thực chất là cơ chế bảo vệ tự nhiên của cơ thể, giúp kích thích hệ miễn dịch hoạt động mạnh hơn để chống lại tác nhân gây bệnh. Khi can thiệp quá sớm, chúng ta vô tình làm gián đoạn quá trình này.

Cách xử lý đúng là:

• Chỉ nên sử dụng thuốc hạ sốt khi nhiệt độ cơ thể trên 38.5°C

• Với trẻ dưới 3 tháng tuổi, cần đưa đến bác sĩ ngay khi sốt trên 38°C

• Quan sát tình trạng tổng thể của trẻ quan trọng hơn chỉ số nhiệt độ

• Ưu tiên các biện pháp vật lý như chườm ấm, thông thoáng quần áo

  
  

2.2. Dùng nước đá, khăn lạnh để chườm

Sử dụng nước đá hoặc khăn lạnh để chườm hạ sốt là một sai lầm nghiêm trọng mà nhiều gia đình vẫn áp dụng. Phương pháp này có thể gây:

• Co mạch máu đột ngột, khó thoát nhiệt hơn nên cơ thể sẽ bị tăng nhiệt độ

• Sốc nhiệt do chênh lệch nhiệt độ quá lớn

• Tổn thương da, đặc biệt ở trẻ nhỏ có làn da mỏng manh

• Ngộ độc cồn qua da (nếu sử dụng cồn)

  
  

Khi hạ sốt cho trẻ bằng phương pháp chườm, cần:

• Sử dụng nước ấm.

• Chườm ở các vùng có mạch máu lớn: trán, cổ, nách, bẹn

• Thay khăn thường xuyên để duy trì nhiệt độ

• Không chườm quá lâu một lúc (chườm khoảng 10-15 phút/lần)

• Quan sát phản ứng của trẻ trong quá trình chườm

2.3. Ép trẻ ăn khi đang sốt cao

Nhiều phụ huynh lo lắng khi thấy con không chịu ăn trong thời gian sốt và có xu hướng ép con ăn để "có sức chống bệnh". Tuy nhiên, đây lại là một sai lầm có thể gây:

• Nôn mửa do hệ tiêu hóa yếu khi sốt

• Tăng gánh nặng cho cơ thể đang cần tập trung chống bệnh

• Stress cho trẻ, làm tình trạng sốt trở nên nghiêm trọng hơn

  
  

Thay vì ép ăn, các bậc phụ huynh nên:

• Ưu tiên bổ sung nước: nước lọc, oresol, nước súp nhẹ

• Cho trẻ ăn những thực phẩm dễ tiêu hóa: cháo loãng, súp rau

• Chia nhỏ bữa ăn, cho ăn nhiều lần trong ngày

• Tôn trọng cảm giác thèm ăn tự nhiên của trẻ

• Tăng cường vitamin C và kẽm 

  
  

2.4. Không theo dõi liều lượng thuốc hạ sốt

Một trong những sai lầm nguy hiểm nhất khi hạ sốt cho trẻ là không tính toán đúng liều lượng thuốc. Điều này có thể dẫn đến:

• Quá liều: Gây tổn thương gan, thận, rối loạn tiêu hóa

• Thiếu liều: Không đạt hiệu quả hạ sốt mong muốn

• Dùng thuốc quá thường xuyên: Gây kháng thuốc, tác dụng phụ

  
  

Liều dùng thuốc hạ sốt theo cân nặng cho bé như sau:

• Paracetamol: 10-15mg/kg cân nặng, cách 6-8 tiếng/lần (với trẻ sơ sinh) và 4-6 tiếng/lần (với trẻ lớn hơn), tối đa 4 lần/ngày

• Ibuprofen: 5-10mg/kg cân nặng, cách 6-8 tiếng/lần, tối đa 3 lần/ngày

• Không sử dụng đồng thời nhiều loại thuốc hạ sốt

• Ghi chép thời gian uống thuốc để tránh quên hoặc uống thừa

• Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng với trẻ dưới 6 tháng tuổi

  
  

2.5. Tự ý kết hợp nhiều phương pháp hạ sốt

Nhiều phụ huynh trong tình huống hoảng loạn thường áp dụng đồng thời nhiều phương pháp hạ sốt cho trẻ như: uống thuốc + chườm + tắm nước lạnh + quạt gió mạnh. Điều này có thể:

• Làm nhiệt độ cơ thể giảm quá nhanh, gây sốc

• Tạo ra các tác dụng phụ không mong muốn

• Khó xác định phương pháp nào hiệu quả

• Gây stress cho trẻ do quá nhiều can thiệp cùng lúc

Khi hạ sốt cho trẻ, nên:

• Ưu tiên các biện pháp vật lý trước: tháo bớt quần áo, tăng thông gió

• Sau 30-60 phút nếu không cải thiện mới cân nhắc dùng thuốc

• Kết hợp tối đa 2 phương pháp cùng lúc

• Theo dõi phản ứng của trẻ sau mỗi can thiệp

• Ghi chép lại các biện pháp đã áp dụng và kết quả

  
  

Dấu hiệu cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ ngay lập tức

Dù đã biết cách hạ sốt cho trẻ, phụ huynh vẫn cần nhận biết các dấu hiệu nguy hiểm để kịp thời can thiệp y tế:

Dấu Hiệu Nghiêm Trọng

• Sốt trên 40°C hoặc sốt dai dẳng quá 3 ngày

• Xuất hiện co giật, mê sảng, khó thở

• Trẻ quấy khóc liên tục hoặc li bì bất thường

• Nôn mửa nhiều, không thể uống được nước

• Phát ban đỏ lan rộng khắp cơ thể

• Đau đầu dữ dội, cứng cổ

  
  

Trường Hợp Đặc Biệt

• Trẻ dưới 3 tháng tuổi sốt bất kỳ mức độ nào

• Trẻ có bệnh lý nền như tim mạch, hô hấp, miễn dịch

• Sốt sau tiêm vaccine quá 2 ngày

• Có tiền sử co giật do sốt cao

  
  

Các Biện Pháp Phòng Ngừa Sốt Cho Trẻ

Tăng Cường Hệ Miễn Dịch

Để giảm tần suất sốt ở trẻ, các bậc phụ huynh nên:

• Đảm bảo chế độ dinh dưỡng đầy đủ, cân bằng

• Tăng cường vitamin C, D và kẽm

• Khuyến khích trẻ vận động, chơi thể thao phù hợp

• Đảm bảo giấc ngủ đủ 8-10 tiếng/ngày

• Uống đủ nước, tránh để cơ thể mất nước

Vệ Sinh Môi Trường

• Giữ nhà cửa sạch sẽ, thông thoáng

• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng

• Tránh tiếp xúc với người bệnh

• Tiêm vaccine đầy đủ theo lịch

• Thay đổi quần áo phù hợp với thời tiết

  
  

Kết Luận

Việc hạ sốt cho trẻ đúng cách đòi hỏi sự hiểu biết và bình tĩnh từ phía phụ huynh. Tránh những sai lầm phổ biến như sử dụng thuốc quá sớm, chườm bằng nước đá, ép trẻ ăn, dùng sai liều lượng thuốc và kết hợp lung tung các phương pháp sẽ giúp bảo vệ sức khỏe con em chúng ta một cách hiệu quả nhất.

Hãy nhớ rằng, sốt chỉ là triệu chứng, không phải bệnh. Việc quan trọng nhất là tìm ra nguyên nhân gây sốt và xử lý phù hợp. Khi có nghi ngờ hoặc gặp các dấu hiệu bất thường, đừng ngần ngại liên hệ với bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.