Nhiễm khuẩn đường ruột ở trẻ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả
- Lan Anh
- 8 thg 6
- 5 phút đọc
Nhiễm khuẩn đường ruột ở trẻ là một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến nhất ở trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi. Hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị sẽ giúp phụ huynh chăm sóc con tốt hơn và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm.
Nhiễm khuẩn đường ruột ở trẻ là gì?
Nhiễm khuẩn đường ruột ở trẻ là tình trạng viêm nhiễm do các loại vi khuẩn có hại xâm nhập và phát triển trong hệ thống tiêu hóa của trẻ. Khác với nhiễm virus đường ruột, nhiễm khuẩn thường có triệu chứng nặng hơn và cần được điều trị bằng kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ.
Tỷ lệ mắc bệnh cao nhất ở trẻ từ 6 tháng đến 5 tuổi, đặc biệt trong giai đoạn trẻ bắt đầu ăn dặm và khám phá thế giới xung quanh. Ở độ tuổi này hệ tiêu hóa của trẻ em còn chưa phát triển hoàn thiện, hệ miễn dịch yếu hơn người lớn, do đó trẻ dễ mắc bệnh hơn và có nguy cơ biến chứng cao hơn.
Nguyên nhân gây nhiễm khuẩn đường ruột ở trẻ
Có rất nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng nhiễm khuẩn đường ruột, trong đó có một số nguyên nhân thường gặp như:
2.1 Nguyên nhân do vi khuẩn
Vi khuẩn là một trong những nguyên nhân chính gây nhiễm khuẩn đường ruột ở trẻ. Các loại vi khuẩn thường gặp bao gồm:
E. coli: Thường có trong thức ăn và nước uống bị ô nhiễm
Salmonella: Phổ biến trong thịt, trứng và sản phẩm từ sữa không được bảo quản đúng cách
Shigella: Lây truyền qua đường phân-miệng, thường gặp trong môi trường vệ sinh kém
Campylobacter: Có trong thịt gia cầm chưa nấu chín hoặc sữa chưa tiệt trùng.
2.2 Nguyên nhân do virus
Virus cũng là tác nhân quan trọng gây nhiễm khuẩn đường ruột ở trẻ, chủ yếu là:
Rotavirus: Nguyên nhân hàng đầu gây tiêu chảy cấp tính ở trẻ dưới 2 tuổi
Norovirus: Lây lan nhanh trong cộng đồng, đặc biệt ở trường học và khu vực đông người
Adenovirus: Thường gây viêm dạ dày ruột kéo dài
Ngoài ra, ký sinh trùng như Giardia lamblia và Entamoeba histolytica cũng có thể gây nhiễm khuẩn đường ruột ở trẻ, đặc biệt trong môi trường có điều kiện vệ sinh kém.
Triệu chứng nhiễm khuẩn đường ruột ở trẻ
3.1 Triệu chứng tiêu hóa chính
Các triệu chứng tiêu hóa là dấu hiệu đầu tiên và rõ ràng nhất của nhiễm khuẩn đường ruột ở trẻ như:
Tiêu chảy: Có thể là phân lỏng hoặc phân có máu, niêm mạc
Nôn mửa: Từ nhẹ đến nặng, có thể kèm theo buồn nôn
Đau bụng: Thường là đau quặn, có thể lan tỏa khắp bụng
Sốt: Thường dao động từ 38-39°C.
3.2 Triệu chứng mất nước
Mất nước là biến chứng nguy hiểm nhất của nhiễm khuẩn đường ruột ở trẻ:
Khô miệng, môi khô
Da mất độ đàn hồi
Mắt trũng sâu
Ít tiểu hoặc không tiểu
Khóc không có nước mắt
3.3 Triệu chứng toàn thân
Trẻ còn có thể xuất hiện các triệu chứng toàn thân như:
Mệt mỏi, uể oải
Khó chịu, quấy khóc
Ăn uống kém
Ngủ nhiều hơn bình thường
3.4 Biến chứng của nhiễm khuẩn đường ruột ở trẻ
Ngoài các triệu chứng kể trên, nếu không được điều trị kịp thời, nhiễm khuẩn đường ruột còn để lại nhiều biến chứng nguy hiểm cho trẻ như: mất nước, sốc và đe dọa đến tính mạng; rối loạn điện giải như như natri, kali, có thể gây rối loạn nhịp tim và co giật; suy dinh dưỡng ảnh hưởng đến tăng trưởng và phát triển; vi khuẩn xâm nhập vào máu gây nhiễm trùng huyết - một trong số trường hợp nặng, khó điều trị.
Phòng ngừa nhiễm khuẩn đường ruột ở trẻ
Mặc dù là bệnh thường gặp và có thể gây ra biến chứng nhưng nhiễm khuẩn đường ruột hoàn toàn có thể phòng ngừa cho bé khi thực hiện các cách sau:
4.1 Vệ sinh cá nhân
Giáo dục trẻ về vệ sinh cá nhân là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất:
Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng
Cắt móng tay ngắn, sạch sẽ
Không bỏ tay vào miệng, không mút ngón tay
4.2 An toàn thực phẩm
Đảm bảo an toàn thực phẩm để phòng ngừa nhiễm khuẩn đường ruột ở trẻ:
Nấu chín thức ăn, đun sôi nước uống
Bảo quản thức ăn ở nhiệt độ phù hợp
Không cho trẻ ăn thức ăn để lâu ngoài nhiệt độ phòng
Rửa sạch rau quả trước khi ăn
4.3 Tiêm chủng đầy đủ
Tiêm chủng vắc-xin rotavirus và các vắc-xin khác theo lịch của Bộ Y tế để bảo vệ trẻ khỏi các tác nhân gây bệnh.
4.4 Duy trì môi trường sống sạch sẽ
Vệ sinh nhà cửa, đồ chơi của trẻ thường xuyên
Đảm bảo nguồn nước sạch
Xử lý chất thải đúng cách
Cách chăm sóc trẻ tại nhà
5.1 Theo dõi sát sao
Phụ huynh cần theo dõi chặt chẽ tình trạng của trẻ:
Đếm số lần tiêu chảy và nôn mửa trong ngày
Theo dõi lượng nước trẻ uống được
Quan sát tình trạng tinh thần của trẻ
Đo nhiệt độ thường xuyên
5.2 Tạo môi trường thoải mái
Để trẻ nghỉ ngơi đầy đủ
Giữ phòng thoáng mát, sạch sẽ
An ủi, động viên trẻ
Thay tã hoặc quần áo kịp thời khi trẻ tiêu chảy
5.3 Khi nào cần đưa trẻ đến viện?
Phụ huynh cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức khi trẻ có các dấu hiệu sau:
Dấu hiệu mất nước nặng
Khóc không có nước mắt
Miệng và lưỡi khô
Không tiểu trong 8 giờ hoặc tiểu rất ít
Da mất độ đàn hồi nghiêm trọng
Triệu chứng nghiêm trọng
Sốt cao trên 39°C không hạ được
Phân có máu hoặc mủ nhiều
Đau bụng dữ dội
Trẻ li bì, không tỉnh táo
Không cải thiện sau điều trị tại nhà
Nếu tình trạng của trẻ không cải thiện sau 2-3 ngày điều trị tại nhà hoặc có xu hướng nặng hơn, cần đưa trẻ đi khám ngay.
6. Kết luận
Nhiễm khuẩn đường ruột ở trẻ là bệnh phổ biến nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả. Chìa khóa thành công nằm ở việc phát hiện sớm, điều trị kịp thời và đặc biệt là phòng ngừa thông qua vệ sinh cá nhân và an toàn thực phẩm.
Phụ huynh không nên tự ý sử dụng thuốc kháng sinh hoặc thuốc cầm tiêu chảy mà không có chỉ định của bác sĩ. Việc bù nước đúng cách và duy trì dinh dưỡng cho trẻ là yếu tố quan trọng nhất trong quá trình điều trị.
Bình luận