Trẻ biếng ăn: 5 dấu hiệu cần gặp chuyên gia dinh dưỡng?

Trẻ biếng ăn là nỗi lo của gần 60% phụ huynh Việt hiện nay. Nhưng mức độ nào cảnh báo con biếng ăn nặng, cần gặp chuyên gia? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ dấu hiệu cảnh báo, lợi ích khi xử lý sớm để cải thiện tình trạng biếng ăn ở trẻ một cách hiệu quả, an toàn.

1. Trẻ biếng ăn khi nào được xem là nghiêm trọng?

Biếng ăn ở trẻ là tình trạng trẻ ăn ít hơn nhu cầu dinh dưỡng cần thiết, kéo dài liên tục trong một khoảng thời gian. Trẻ có thể từ chối thức ăn, ăn rất chậm, dễ bị xao nhãng khi ăn hoặc ăn không đủ bữa. Tuy nhiên, không phải cứ thấy trẻ ăn ít là phải lo lắng.

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, trẻ có thể trải qua giai đoạn biếng ăn sinh lý – thường xảy ra khi trẻ bước sang giai đoạn mới như tập lẫy, tập bò, mọc răng hay bước vào tuổi mẫu giáo. Những giai đoạn này, trẻ có thể ăn kém hơn bình thường, nhưng thường tự điều chỉnh sau vài ngày.

Học lãy, học bò, học nói có thể là nguyên nhân khiến trẻ biếng ăn sinh lý.

Tình trạng biếng ăn chỉ trở nên nghiêm trọng và cần tham vấn chuyên gia dinh dưỡng khi nó kéo dài trên hai tuần và đi kèm các biểu hiện như sụt cân, không tăng trưởng chiều cao, mệt mỏi, kém tập trung hoặc thường xuyên mắc bệnh. Đây là dấu hiệu cho thấy biếng ăn không còn là biểu hiện sinh lý thông thường mà có thể liên quan đến nguyên nhân bệnh lý hoặc rối loạn tâm lý ăn uống.

2. 5 dấu hiệu cho thấy trẻ biếng ăn cần gặp chuyên gia dinh dưỡng

Không phải trường hợp biếng ăn nào cũng cần can thiệp chuyên gia. Tuy nhiên, có nhiều dấu hiệu cảnh báo mà ba mẹ cần đặc biệt lưu ý. 

• Trẻ sụt cân hoặc không tăng cân trong thời gian dài, dù chế độ ăn có vẻ đủ lượng. Đây là dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy việc hấp thu dinh dưỡng đang gặp vấn đề và có thể ảnh hưởng đến tăng trưởng lâu dài.

• Trẻ từ chối ăn gần như mọi loại thức ăn, chỉ chấp nhận một vài món cố định hoặc đòi hỏi phương pháp cho ăn đặc biệt. Điều này có thể liên quan đến rối loạn ăn uống hoặc nhạy cảm về cảm giác.

• Trẻ biếng ăn đi kèm biểu hiện bất thường về tiêu hóa như đầy bụng, táo bón, tiêu chảy, nôn trớ thường xuyên. Khi hệ tiêu hóa hoạt động không ổn định, khả năng hấp thu dưỡng chất sẽ giảm sút.

• Trẻ có biểu hiện mệt mỏi, thiếu tập trung, học kém hoặc dễ cáu gắt. Dinh dưỡng không đầy đủ sẽ ảnh hưởng đến hoạt động của não bộ, đặc biệt trong giai đoạn phát triển mạnh như những năm đầu đời.

• Trẻ có tiền sử sinh non, nhẹ cân hoặc mắc các bệnh mãn tính. Những đối tượng này có nhu cầu dinh dưỡng cao hơn bình thường và dễ bị ảnh hưởng nếu biếng ăn kéo dài

Trẻ cần gặp chuyên gia dinh dưỡng nếu biếng ăn kèm theo các dấu hiệu tiêu cực.

3. Lưu ý khi tham vấn chuyên gia dinh dưỡng

3.1 Lợi ích khi trẻ biếng ăn được tư vấn dinh dưỡng

Việc gặp chuyên gia dinh dưỡng mang lại nhiều lợi ích mà cha mẹ thường không ngờ tới. Trước tiên, chuyên gia sẽ giúp xác định nguyên nhân gốc rễ gây ra tình trạng biếng ăn với từng đối tượng trẻ như: Trẻ kén ăn, trẻ chậm phát triển, trẻ suy dinh dưỡng…  thông qua khai thác thói quen ăn uống, kiểm tra thể trạng, sau đó có thể yêu cầu làm thêm một số xét nghiệm cần thiết. Từ đó, xây dựng một kế hoạch dinh dưỡng cá nhân hóa cho từng trẻ, giúp cải thiện tình trạng biếng ăn mà không gây căng thẳng tâm lý.

Ngoài ra, chuyên gia dinh dưỡng còn hướng dẫn cha mẹ cách xây dựng bữa ăn cân bằng, chọn lựa thực phẩm phù hợp theo độ tuổi và cách kết hợp các nhóm chất để tăng khả năng hấp thu. Họ cũng cung cấp kiến thức về các loại vi chất cần thiết như kẽm, sắt, lysine và vai trò của chúng trong việc kích thích vị giác và tăng cường miễn dịch cho trẻ.

Chế độ ăn khoa học rất quan trọng với trẻ biếng ăn.

3.2 Tham vấn sớm để ngăn ngừa hậu quả lâu dài ở trẻ biếng ăn

Việc trì hoãn thăm khám chuyên gia dinh dưỡng có thể khiến tình trạng biếng ăn của trẻ ngày càng trầm trọng. Trẻ bị thiếu hụt dinh dưỡng kéo dài sẽ có nguy cơ thấp còi, chậm phát triển nhận thức và dễ mắc các bệnh lý mạn tính khi trưởng thành. Theo khuyến cáo từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), dinh dưỡng đầy đủ trong 5 năm đầu đời có ý nghĩa quyết định đối với tương lai sức khỏe và trí tuệ của trẻ.

Chính vì vậy, thay vì cố gắng thay đổi thực đơn theo cảm tính hoặc thử các mẹo truyền miệng, cha mẹ nên tìm đến các chuyên gia dinh dưỡng uy tín ngay khi thấy các dấu hiệu cảnh báo kéo dài. Việc can thiệp kịp thời không chỉ cải thiện tình trạng biếng ăn, mà còn giúp trẻ hình thành thói quen ăn uống lành mạnh, phát triển toàn diện cả thể chất lẫn tinh thần.

3.3 Khi nào là thời điểm vàng để đưa trẻ đi thăm khám?

Thông thường, thời điểm vàng để can thiệp tình trạng biếng ăn là trong vòng 2–4 tuần kể từ khi xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo. Nếu sau khoảng thời gian này, các biện pháp cải thiện tại nhà không hiệu quả, hoặc tình trạng có xu hướng nặng hơn, phụ huynh nên sớm đưa trẻ đến gặp bác sĩ dinh dưỡng để tránh ảnh hưởng đến giai đoạn phát triển vàng của trẻ.

Trẻ cần được gặp chuyên gia dinh dưỡng nếu không cải thiện sau 4 tuần.

Tại Việt Nam, hiện nay có nhiều trung tâm tư vấn dinh dưỡng chuyên sâu cho trẻ nhỏ. Phụ huynh có thể tìm đến các đơn vị trực thuộc bệnh viện Nhi Trung ương, Viện Dinh dưỡng Quốc gia hoặc các phòng khám dinh dưỡng uy tín được Bộ Y tế cấp phép.

4. Lời kết

Biếng ăn là tình trạng phổ biến ở trẻ nhỏ nhưng không nên xem nhẹ. Việc nhận biết đúng thời điểm cần đưa trẻ biếng ăn đến gặp chuyên gia dinh dưỡng sẽ giúp ngăn chặn những hậu quả lâu dài về sức khỏe và phát triển. 

Cha mẹ nên lắng nghe cơ thể con, quan sát các biểu hiện bất thường và không ngần ngại tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên môn. Bởi vì đôi khi, một lời khuyên đúng lúc từ chuyên gia có thể thay đổi hoàn toàn hành trình nuôi dưỡng và phát triển của trẻ.