Trẻ bị viêm họng: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Trẻ bị viêm họng là một trong những bệnh lý hô hấp phổ biến nhất ở trẻ em, thường xảy ra khi giao mùa, gây đau rát cổ họng, sốt cao và khó chịu cho trẻ. Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị đúng sẽ giúp cha mẹ chăm sóc con hiệu quả, tránh biến chứng nguy hiểm.

Viêm họng ở trẻ em là gì?

Viêm họng cấp ở trẻ em là bệnh viêm hô hấp trên phổ biến, gây đau rát, ngứa họng. Bệnh thường gặp khi giao mùa, mùa lạnh do virus hoặc vi khuẩn gây ra.

Khi trẻ bị viêm họng, niêm mạc họng, amidan và các cấu trúc xung quanh bị viêm, sưng đỏ. Điều này khiến trẻ cảm thấy đau đớn khi nuốt, ăn uống và có thể kèm theo sốt cao.

Viêm họng có thể chia thành hai loại chính:

• Viêm họng cấp: Xuất hiện đột ngột, triệu chứng nặng nhưng thời gian ngắn

• Viêm họng mãn tính: Triệu chứng kéo dài, tái phát nhiều lần

  
  

  

  Viêm họng là bệnh đường hô hấp phổ biến ở trẻ.

Nguyên nhân khiến trẻ bị viêm họng

Nhiễm virus - Nguyên nhân phổ biến nhất

Virus là tác nhân gây trẻ bị viêm họng trong 60-70% các trường hợp, khiến đây trở thành nguyên nhân chính khiến trẻ mắc bệnh. Những virus phổ biến nhất gây viêm họng ở trẻ em bao gồm virus cảm lạnh thông thường như rhinovirus và coronavirus, virus cúm influenza A và B có khả năng gây triệu chứng nặng hơn. Ngoài ra, virus Epstein-Barr thường gây bệnh đơn nhân bào kèm theo viêm họng kéo dài, trong khi adenovirus có thể gây viêm họng kèm theo viêm kết mạc.

Nhiễm vi khuẩn - Cần điều trị kháng sinh

Viêm họng do vi khuẩn liên cầu khuẩn nhóm A (Group A Streptococcus) có tỷ lệ cao nhất ở trẻ 3-15 tuổi. Điều đáng chú ý là cứ mỗi 10 trẻ bị viêm họng chỉ có 2-3 trẻ cần dùng kháng sinh, số trẻ còn lại không cần dùng đến thuốc kháng sinh vì nguyên nhân gây bệnh chủ yếu là do virus.

Các vi khuẩn khác cũng có thể gây viêm họng ở trẻ em như Staphylococcus aureus thường gây nhiễm trùng nặng, Haemophilus influenzae và Moraxella catarrhalis thường gặp ở trẻ nhỏ có hệ miễn dịch còn yếu.

Viêm họng có thể do vi khuẩn hoặc virus gây ra.

Các nguyên nhân khác

Ngoài nhiễm trùng, trẻ bị viêm họng còn có thể do nhiều nguyên nhân khác như dị ứng với phấn hoa, bụi nhà hoặc lông động vật. Tình trạng khô họng do trẻ thở bằng miệng thường xuyên, đặc biệt khi ngủ, cũng có thể gây viêm họng. Hít phải khói thuốc lá thụ động và ô nhiễm không khí từ khói bụi, hóa chất độc hại cũng là những yếu tố nguy cơ quan trọng cần lưu ý.

Triệu chứng nhận biết trẻ bị viêm họng

Triệu chứng chính

Khi trẻ bị viêm họng, triệu chứng rõ ràng nhất là đau rát cổ họng khiến trẻ khóc khi nuốt và thường từ chối ăn uống. Sốt là triệu chứng thường gặp với nhiệt độ từ 38-40°C, có thể kéo dài 3-5 ngày khiến trẻ mệt mỏi và khó chịu. Khi quan sát họng trẻ, cha mẹ sẽ thấy họng đỏ sưng, amidan to ra và có thể có mủ trắng vàng bám trên bề mặt. Tình trạng khó nuốt khiến trẻ uống nước ít, chảy nước dãi nhiều hơn bình thường.

Triệu chứng kèm theo

Trẻ bị viêm họng do virus thường có thêm các triệu chứng như phát ban dạng virus trên da, ho khan hoặc có đờm, tiêu chảy nhẹ, viêm kết mạc và chảy nước mũi. Ngược lại, trẻ bị viêm họng do liên cầu khuẩn tan huyết nhóm A thường có sốt cao trên 38.5°C, họng sưng đỏ rõ rệt và amidan sưng to tiết nhiều dịch.

Viêm họng gây ra nhiều triệu chứng ảnh hưởng đến sức khỏe.

Các triệu chứng khác thường gặp bao gồm ho khan hoặc có đờm làm trẻ khó chịu, chảy nước mũi đặc biệt khi kèm theo nhiễm virus, hạch cổ sưng đau khi sờ vào. Trẻ thường tỏ ra mệt mỏi, hay quấy khóc không rõ nguyên nhân, chán ăn và uống kém hơn bình thường. Một số trẻ còn than đau đầu, đau bụng do tác động của bệnh lên toàn thân.

Triệu chứng nguy hiểm cần đưa trẻ đi khám ngay

• Sốt trên 40°C không hạ được

• Khó thở, thở khò khè

• Không thể nuốt nước dãi

• Da tím tái, môi xanh

• Co giật, li bì

• Hạch cổ sưng to cứng

Điều trị trẻ bị viêm họng hiệu quả

Điều trị viêm họng do virus

Đối với trẻ bị viêm họng do virus, việc điều trị chủ yếu tập trung vào giảm triệu chứng và tăng cường sức đề kháng tự nhiên của cơ thể. Hạ sốt bằng Paracetamol với liều 10-15mg/kg/lần, cách 4-6 giờ một lần là cách an toàn và hiệu quả nhất. Đối với trẻ trên 6 tháng tuổi, có thể sử dụng Ibuprofen để vừa hạ sốt vừa giảm đau. Quan trọng nhất là cho trẻ uống nhiều nước, ưu tiên nước ấm và nước trái cây pha loãng để bù nước và vitamin.

Chăm sóc tại nhà đóng vai trò then chốt trong quá trình hồi phục, cần cho trẻ nghỉ ngơi đầy đủ trong môi trường thoáng mát. Thức ăn nên ưu tiên các món mềm, lỏng dễ nuốt và không gây kích ứng họng. Súc miệng bằng nước muối sinh lý nhẹ nhàng giúp làm sạch và giảm viêm họng. Việc giữ không khí trong phòng ẩm bằng máy tạo ẩm hoặc đặt chậu nước cũng giúp trẻ dễ chịu hơn.

Nên ưu tiên các món ăn mềm, lỏng, dễ nuốt cho trẻ

Điều trị viêm họng do vi khuẩn

Viêm họng do vi khuẩn cần điều trị bằng kháng sinh theo đúng chỉ định của bác sĩ. Viêm họng do nấm ít gặp hơn nhưng cần dùng thuốc chống nấm chuyên biệt. Tình trạng đau họng do dị ứng có thể được cải thiện đáng kể khi tránh xa tác nhân gây dị ứng và sử dụng thuốc phù hợp.

Điều quan trọng nhất khi sử dụng kháng sinh là phải uống đủ liều, đủ ngày theo chỉ định của bác sĩ ngay cả khi trẻ đã hết triệu chứng. Việc tự ý ngừng thuốc sớm có thể dẫn đến tái phát hoặc vi khuẩn kháng thuốc. Cha mẹ cần theo dõi sát sao các tác dụng phụ có thể xảy ra như nôn, tiêu chảy hoặc phát ban da.

Chế độ ăn uống cho trẻ bị viêm họng

Thực phẩm nên ăn

Khi trẻ bị viêm họng, việc lựa chọn thức ăn phù hợp đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục. Thức ăn mềm và lỏng như cháo, súp và nước dùng không chỉ dễ nuốt mà còn cung cấp đủ dinh dưỡng cho trẻ. Sữa tươi, sữa chua không đường và các sản phẩm từ sữa giúp bổ sung protein và canxi cần thiết. Kem và pudding mát có tác dụng làm dịu cổ họng đồng thời kích thích trẻ ăn uống. Trái cây nghiền như chuối, táo tạo vị ngọt tự nhiên và cung cấp vitamin thiết yếu.

Đồ uống phù hợp bao gồm nước ấm và trà mật ong dành cho trẻ trên 1 tuổi giúp làm dịu họng và có tính kháng khuẩn nhẹ. Nước cam pha loãng cung cấp vitamin C tăng cường miễn dịch, trong khi nước dừa tươi giúp bù điện giải và có tính mát. Nước luộc đậu đen, đậu xanh theo y học cổ truyền có tác dụng thanh nhiệt, giải độc rất tốt cho trẻ bị viêm họng.

Nước luộc đậu đen làm giảm viêm họng mùa hè.

Thực phẩm nên tránh

Cha mẹ cần tránh cho trẻ ăn những thức ăn cứng, khó nuốt có thể gây đau và tổn thương thêm cho cổ họng đang viêm. Đồ ăn chua, cay, mặn sẽ kích thích và làm tăng tình trạng viêm nhiễm. Nước ngọt có gas và đồ uống có cồn tuyệt đối không phù hợp cho trẻ em. Thức ăn chiên rán nhiều dầu mỡ khó tiêu hóa và có thể làm trẻ buồn nôn. Kẹo cứng, bánh quy khô không chỉ khó nuốt mà còn có thể làm trầy xước cổ họng đang nhạy cảm.

Kết luận

Trẻ bị viêm họng là bệnh lý phổ biến nhưng hoàn toàn có thể điều trị hiệu quả nếu được phát hiện và xử lý kịp thời. Việc phòng ngừa luôn tốt hơn điều trị, do đó hãy xây dựng cho trẻ lối sống lành mạnh, dinh dưỡng cân bằng và môi trường sống trong lành. Với sự quan tâm đúng mức và kiến thức y học cơ bản, cha mẹ hoàn toàn có thể bảo vệ sức khỏe con em mình trước nguy cơ trẻ bị viêm họng và các bệnh lý hô hấp khác.