Trẻ biếng ăn kéo dài: 5 hậu quả nghiêm trọng cha mẹ cần biết
- Thanh Phương
- 7 thg 8
- 5 phút đọc
Trẻ biếng ăn kéo dài là nỗi lo của nhiều cha mẹ Việt Nam. Khi tình trạng này kéo dài trên 3 tháng, nó có thể gây ra hàng loạt hệ lụy nghiêm trọng cho sự phát triển thể chất và trí tuệ của trẻ. Vậy trẻ biếng ăn kéo dài gây ra những tác hại gì và làm thế nào để khắc phục hiệu quả?
Vì sao không nên xem nhẹ trẻ biếng ăn kéo dài?
Biếng ăn không chỉ đơn thuần là việc trẻ ăn ít hơn bình thường, mà còn thể hiện qua những biểu hiện như: từ chối thức ăn, ngậm lâu không nuốt, chỉ ăn một vài món nhất định, hoặc phản ứng tiêu cực khi đến giờ ăn. Một số trẻ có thể ăn rất chậm, mỗi bữa kéo dài hàng tiếng đồng hồ, gây căng thẳng cho cả gia đình.
Theo thống kê của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, có đến 45% trẻ em Việt Nam từng trải qua giai đoạn biếng ăn. Trong số đó, nhiều trẻ bị biếng ăn kéo dài trên 3 tháng - đây là dấu hiệu cảnh báo cần được can thiệp.
Những hậu quả đáng lo ngại nếu trẻ biếng ăn kéo dài
1. Suy dinh dưỡng, chậm tăng cân và chậm phát triển chiều cao
Hậu quả rõ rệt nhất của biếng ăn kéo dài là tình trạng thiếu hụt năng lượng và dưỡng chất thiết yếu như đạm, sắt, kẽm, vitamin D, canxi… Điều này dẫn đến chậm tăng cân, chiều cao không đạt chuẩn, thể trạng yếu hơn so với bạn bè cùng trang lứa.
Nếu không được cải thiện sớm, trẻ có nguy cơ rơi vào vòng luẩn quẩn: biếng ăn - thiếu vi chất - suy giảm miễn dịch - dễ ốm - tiếp tục biếng ăn. Đây là nguyên nhân khiến nhiều trẻ còi cọc, gầy yếu dù đã đến tuổi đi học.
2. Suy giảm miễn dịch, dễ mắc bệnh
Trẻ biếng ăn trong thời gian dài thường thiếu các vi chất cần thiết cho hệ miễn dịch như kẽm, vitamin A, C, D… Hậu quả là cơ thể dễ nhiễm trùng đường hô hấp, tiêu hóa, viêm da…
Một nghiên cứu tại Bệnh viện Trung Ương Thái Nguyên cho thấy: Trẻ không tự ăn được có nguy cơ nhập viện cao gấp 3,68 lần so với nhóm trẻ tự ăn được
Mỗi lần ốm kéo theo việc sử dụng thuốc, giảm hấp thu, mệt mỏi và ăn uống kém hơn, tạo thành một vòng xoắn bệnh lý khó chấm dứt nếu ba mẹ không có biện pháp can thiệp phù hợp.
3. Ảnh hưởng đến phát triển trí tuệ và khả năng học hỏi
Chế độ ăn nghèo dinh dưỡng kéo dài sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến não bộ - cơ quan tiêu tốn đến 25% năng lượng của cơ thể mỗi ngày. Thiếu hụt các vi chất như sắt, DHA, vitamin nhóm B… sẽ khiến trẻ kém tập trung, tiếp thu chậm, giảm trí nhớ, thậm chí ảnh hưởng đến chỉ số IQ trong dài hạn.
Theo báo cáo của Viện Dinh dưỡng Quốc gia (2019-2020), tỷ lệ thiếu kẽm ở trẻ dưới 5 tuổi lên đến 60%, và cứ 3 trẻ thì có 1 trẻ thiếu sắt, đa phần là trẻ suy dinh dưỡng thấp còi.
Những nghiên cứu chuyên sâu chỉ ra rằng sự thiếu hụt các vi chất như kẽm và sắt có thể gây giảm khả năng học tập, tập trung và thậm chí khả năng tương tác xã hội ở trẻ nhỏ.
4. Rối loạn tiêu hóa kéo dài
Biếng ăn kéo theo rối loạn nhu động ruột, khiến trẻ hay bị đầy bụng, khó tiêu, táo bón hoặc tiêu chảy thất thường. Điều này khiến hệ tiêu hóa của trẻ ngày càng yếu hơn, làm giảm cảm giác ngon miệng và khả năng hấp thu dưỡng chất.
Một số trẻ còn bị rối loạn vị giác, dẫn đến tình trạng càng ăn càng không thấy ngon miệng, lâu dần trở thành “kén ăn chọn món”.
5. Tác động tâm lý, hình thành thói quen ăn uống sai lệch
Trẻ biếng ăn kéo dài có thể hình thành tâm lý sợ ăn, lo âu, thậm chí rối loạn ăn uống nếu thường xuyên bị ép ăn hoặc chịu áp lực từ cha mẹ. Những thói quen này nếu không được chỉnh sửa sớm có thể kéo dài đến tuổi dậy thì và trưởng thành, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe lâu dài.
Ở chiều ngược lại, cha mẹ cũng dễ rơi vào căng thẳng, lo lắng, mất kiên nhẫn với con trong mỗi bữa ăn, gây ảnh hưởng không tốt đến mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái.
Cha mẹ nên làm gì khi con biếng ăn kéo dài?
Quan sát và tìm nguyên nhân gốc rễ: Trẻ có đang mọc răng, đang ốm, bị rối loạn tiêu hóa hay đơn giản chỉ là thay đổi khẩu vị? Việc xác định nguyên nhân đúng giúp tránh tình trạng can thiệp sai cách.
Xây dựng chế độ ăn đa dạng, không ép buộc: Trẻ cần được làm quen với nhiều loại thực phẩm khác nhau, chế biến hấp dẫn, phù hợp với độ tuổi. Tuyệt đối không ép ăn, dọa nạt hoặc “dỗ” ăn bằng điện thoại, tivi.
Thiết lập giờ ăn cố định, không kéo dài bữa ăn quá 30 phút: Điều này giúp tạo thói quen ăn uống khoa học và hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả.
Kiểm tra vi chất và bổ sung hợp lý nếu cần thiết: Nếu nghi ngờ trẻ thiếu kẽm, sắt, vitamin, cha mẹ nên đưa con đi khám để có hướng bổ sung phù hợp theo chỉ định của chuyên gia.
Kết luận
Biếng ăn là một vấn đề không thể xem nhẹ, đặc biệt khi kéo dài và kèm theo các biểu hiện thiếu hụt dinh dưỡng. Những hậu quả về thể chất, trí tuệ và tâm lý có thể ảnh hưởng lâu dài đến tương lai của trẻ.
Vì vậy, cha mẹ cần chủ động nhận diện sớm, tìm giải pháp phù hợp và kiên trì đồng hành cùng con trong hành trình phục hồi thói quen ăn uống lành mạnh.
Bình luận