Trẻ 1 tuổi biếng ăn, chậm tăng cân: Nguyên nhân và cách khắc phục

Giai đoạn 1 tuổi là thời điểm quan trọng cho sự phát triển về thể chất và trí tuệ của trẻ. Tuy nhiên, không ít cha mẹ lo lắng khi thấy con biếng ăn, chậm tăng cân kéo dài dù đã cố gắng thay đổi thực đơn hay bổ sung sữa. Liệu tình trạng này đến từ đâu và mẹ cần làm gì để cải thiện?

Trẻ 1 tuổi biếng ăn, chậm tăng cân ba mẹ cần làm gì?

4 nguyên nhân khiến trẻ 1 tuổi biếng ăn, chậm tăng cân?

1. Biếng ăn sinh lý

Ở mốc 1 tuổi, trẻ bắt đầu tập đi, tò mò với thế giới xung quanh và ít chú ý đến việc ăn uống. Sự thay đổi trong nhu cầu tăng trưởng cũng khiến trẻ ăn ít hơn so với giai đoạn trước, dẫn đến tăng cân chậm. Đây là hiện tượng sinh lý bình thường, tuy nhiên nếu kéo dài quá 2 tuần thì ba mẹ cần lưu ý.

2. Thiếu vi chất dinh dưỡng

Thiếu kẽm, sắt, vitamin D, B6 có thể gây rối loạn vị giác, giảm cảm giác thèm ăn, ảnh hưởng đến chuyển hóa năng lượng và tăng trưởng. Trẻ ăn uống không đa dạng, dùng nhiều đồ ăn công nghiệp, hoặc không được bổ sung hợp lý có nguy cơ thiếu vi chất cao hơn.

Một nghiên cứu của Viện Dinh dưỡng Quốc gia năm 2019 cho thấy, hơn 60% trẻ dưới 5 tuổi ở Việt Nam thiếu kẽm - một nguyên nhân phổ biến gây biếng ăn kéo dài.

3. Hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện

Ở tuổi này, hệ tiêu hóa của trẻ vẫn đang trong quá trình hoàn thiện. Trẻ rất dễ gặp tình trạng rối loạn tiêu hóa khi ăn quá nhiều đạm, thức ăn không phù hợp độ tuổi, hoặc dùng kháng sinh kéo dài. Rối loạn tiêu hóa kéo theo giảm hấp thu, đầy bụng, khó chịu khi ăn.

4. Thói quen ăn uống chưa phù hợp

Việc cho trẻ ăn rong, ép ăn, ăn kéo dài quá lâu hoặc phụ thuộc quá nhiều vào sữa có thể hình thành thói quen ăn uống không lành mạnh. Ngoài ra, việc ăn uống thiếu sự chủ động cũng khiến trẻ không có cảm giác đói - no rõ ràng.

Cho trẻ ăn rong, ép ăn, ăn kéo dài quá lâu tạo thói quen ăn uống không lành mạnh

Hậu quả khi trẻ 1 tuổi không chịu ăn, chậm tăng cân kéo dài

Nếu tình trạng biếng ăn, chậm tăng cân không được cải thiện kịp thời, trẻ có thể đối mặt với nhiều hệ lụy nghiêm trọng:

• Chậm phát triển thể chất: Thiếu hụt năng lượng và dưỡng chất khiến chiều cao, cân nặng không đạt chuẩn theo tuổi. Trẻ có nguy cơ suy dinh dưỡng thể nhẹ cân hoặc thấp còi.

• Suy giảm miễn dịch: Hệ miễn dịch yếu khiến trẻ dễ mắc các bệnh hô hấp, tiêu hóa, nhiễm khuẩn và lâu hồi phục hơn bình thường.

• Ảnh hưởng trí tuệ: Các vi chất như kẽm, sắt, vitamin nhóm B đóng vai trò quan trọng với não bộ. Thiếu hụt kéo dài có thể ảnh hưởng đến khả năng học hỏi, tiếp nhận thông tin ở trẻ.

• Tạo thành vòng lặp bệnh lý: Biếng ăn khiến trẻ thiếu chất, sức đề kháng yếu, dễ ốm vặt, từ đó càng khiến trẻ biếng ăn hơn. Nếu không can thiệp sớm, vòng lặp này sẽ khiến trẻ chậm phát triển về mọi mặt.

Thiếu hụt năng lượng và dưỡng chất khiến chiều cao, cân nặng không đạt chuẩn theo tuổi

Giải pháp giúp trẻ 1 tuổi ăn ngon, tăng cân khỏe mạnh

1. Thiết lập giờ ăn khoa học và môi trường tích cực

Mỗi bữa ăn không nên kéo dài quá 30 phút. Nên cho trẻ ăn đúng giờ, không ăn vặt quá sát bữa chính. Hạn chế sử dụng thiết bị điện tử khi ăn và khuyến khích trẻ tự xúc ăn để tăng hứng thú với bữa ăn.

2. Đa dạng thực đơn và phù hợp độ tuổi

Mẹ nên xây dựng thực đơn đủ 4 nhóm chất: đạm - bột đường - chất béo - vitamin & khoáng chất. Luân phiên món ăn mỗi ngày, sử dụng thực phẩm tươi và chế biến mềm dễ tiêu. Tránh lặp lại món khiến trẻ nhanh chán.

Ba mẹ nên sử dụng thực phẩm tươi và chế biến mềm dễ tiêu, tránh lặp lại món khiến trẻ nhanh chán

3. Hỗ trợ tiêu hóa và tăng hấp thu

Nếu trẻ hay đầy bụng, khó tiêu, mẹ có thể bổ sung men vi sinh hoặc enzyme tiêu hóa theo tư vấn của bác sĩ. Các sản phẩm chứa lợi khuẩn và chất xơ hòa tan giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, từ đó cải thiện tình trạng biếng ăn chức năng.

4. Bổ sung vi chất thiết yếu - đặc biệt là kẽm

Kẽm đóng vai trò quan trọng trong cảm giác ngon miệng, tổng hợp enzyme tiêu hóa và phát triển tế bào. Việc bổ sung kẽm đúng liều, đúng dạng hấp thu cao sẽ giúp trẻ ăn ngon hơn và bắt kịp đà tăng trưởng.

Một nghiên cứu được đăng tải trên American Journal of Clinical Nutrition cho thấy trẻ bổ sung kẽm trong 3 tháng tăng trung bình 0,37 kg so với nhóm không dùng kẽm.

Các mẹ có thể lựa chọn sản phẩm kẽm nano sinh học dạng xịt, dễ dùng và hấp thu tốt, phù hợp cả với trẻ 1 tuổi.

5. Theo dõi tăng trưởng định kỳ

Mẹ nên đưa bé đi đo cân nặng, chiều cao theo biểu đồ tăng trưởng WHO định kỳ mỗi 1–2 tháng. Nếu thấy trẻ bị chậm cân kéo dài, có dấu hiệu suy dinh dưỡng nhẹ cân hoặc thấp còi, cần đưa bé khám dinh dưỡng để có giải pháp phù hợp.

Kết luận

Biếng ăn, chậm tăng cân ở trẻ 1 tuổi là tình trạng thường gặp và hoàn toàn có thể cải thiện khi hiểu đúng nguyên nhân và áp dụng giải pháp phù hợp. 

Ba mẹ hãy đồng hành cùng con mỗi bữa ăn, bổ sung dinh dưỡng đúng cách và kiên trì từng bước để con phát triển toàn diện cả thể chất lẫn tinh thần.