5 Cách điều trị rối loạn tiêu hóa ở trẻ tại nhà

Rối loạn tiêu hóa là vấn đề sức khỏe thường gặp ở trẻ nhỏ do hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện, chế độ ăn chưa phù hợp hoặc nhiễm khuẩn. Nếu không xử lý đúng cách, trẻ dễ gặp biến chứng kéo dài như suy dinh dưỡng, chậm phát triển. Bài viết này sẽ chia sẻ 5 cách điều trị rối loạn tiêu hóa ở trẻ tại nhà được chuyên gia khuyến nghị, giúp bé nhanh chóng hồi phục mà không cần dùng thuốc.

1. Nguyên nhân và triệu chứng rối loạn tiêu hóa ở trẻ

1.1. Nguyên nhân khiến trẻ bị rối loạn tiêu hóa?

Rối loạn tiêu hóa ở trẻ nhỏ có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ sinh lý đến bệnh lý. Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:

• Chế độ ăn không hợp lý: Trẻ ăn quá nhiều chất đạm, chất béo hoặc thực phẩm khó tiêu, không phù hợp với độ tuổi dễ dẫn đến rối loạn tiêu hóa.

• Nhiễm khuẩn đường ruột: Việc vệ sinh tay không sạch, thực phẩm không an toàn hoặc môi trường sống ô nhiễm có thể khiến trẻ nhiễm vi khuẩn như E.coli, Salmonella... gây tiêu chảy, nôn ói.

• Lạm dụng kháng sinh: Nhiều trẻ sau khi dùng kháng sinh bị tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa do mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột.

• Căng thẳng, thay đổi sinh hoạt: Trẻ mới đi học, thay đổi giờ giấc ngủ nghỉ cũng có thể ảnh hưởng tới nhu động ruột.

Theo số liệu của UNICEF, tiêu chảy (một trong những biểu hiện của rối loạn tiêu hóa) là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ em dưới 5 tuổi tại các nước đang phát triển. 

1.2. Các dấu hiệu nhận biết rối loạn tiêu hóa ở trẻ

Phát hiện sớm các triệu chứng giúp cha mẹ can thiệp kịp thời, hạn chế biến chứng. Một số biểu hiện điển hình của rối loạn tiêu hóa ở trẻ gồm:

• Tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài: Trẻ đi ngoài phân lỏng nhiều lần/ngày, hoặc ngược lại là phân rắn, khó đi, kéo dài hơn 3 ngày.

• Chướng bụng, đầy hơi, đau bụng: Bé thường quấy khóc, ôm bụng, xì hơi nhiều, bụng căng tức.

• Buồn nôn, nôn trớ, biếng ăn: Trẻ ăn ít, hay bị trớ sữa, kém hứng thú với thức ăn.

• Rối loạn giấc ngủ, mệt mỏi: Rối loạn tiêu hóa kéo dài ảnh hưởng đến giấc ngủ, khiến trẻ ngủ không sâu, ngủ ngắt quãng.

2. Top 5 Cách điều trị rối loạn tiêu hóa cho trẻ tại nhà

Đối với các trường hợp rối loạn tiêu hóa nhẹ, không có dấu hiệu mất nước hoặc nhiễm khuẩn nghiêm trọng, cha mẹ có thể áp dụng một số biện pháp chữa rối loạn tiêu hóa cho bé hiệu quả tại nhà như:

Bù nước và điện giải đầy đủ

Việc đầu tiên và quan trọng nhất là đảm bảo trẻ không bị mất nước, đặc biệt khi trẻ bị tiêu chảy hoặc nôn nhiều. Cha mẹ nên cho bé uống dung dịch oresol theo hướng dẫn, chia nhỏ lượng nước để bé dễ hấp thu, tránh uống dồn dập.

Duy trì chế độ ăn uống hợp lý

Tránh kiêng ăn hoàn toàn. Thay vào đó, hãy cho trẻ ăn các món dễ tiêu như cháo loãng, cơm mềm, khoai tây nghiền, sữa chua. Không nên ép ăn mà khuyến khích bé ăn từng ít một. Tránh thực phẩm chiên rán, nhiều đường, nước ngọt có gas.

Sử dụng men vi sinh đúng cách

Men vi sinh có chứa lợi khuẩn giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn. Các chủng vi khuẩn như Lactobacillus hoặc Bifidobacterium được chứng minh là có lợi trong việc giảm tiêu chảy, đầy hơi. 

Nghiên cứu từ Pediatrics năm 2010 cho thấy việc bổ sung Lactobacillus GG giúp rút ngắn thời gian tiêu chảy ở trẻ em. Xem nghiên cứu

Massage bụng nhẹ nhàng cho bé

Massage theo chiều kim đồng hồ có thể giúp giảm chướng bụng, hỗ trợ nhu động ruột. Mỗi lần massage khoảng 5–10 phút, có thể kết hợp dầu ấm để tăng hiệu quả.

Đảm bảo vệ sinh cá nhân và đồ dùng ăn uống

Luôn rửa tay cho bé và người chăm sóc trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Đảm bảo đồ dùng ăn uống được tiệt trùng sạch sẽ. Tránh để bé mút tay, ngậm đồ chơi không sạch.

3. Làm sao để phòng ngừa rối loạn tiêu hóa cho trẻ?

Phòng bệnh vẫn luôn là ưu tiên hàng đầu trong chăm sóc sức khỏe trẻ em. Để phòng ngừa tiêu chảy, táo bón ở trẻ, cha mẹ nên:

• Cho trẻ ăn uống đúng giờ, đủ chất, cân bằng đạm – rau – chất xơ – tinh bột.

• Hạn chế đồ ăn sẵn, thực phẩm nhiều dầu mỡ, nước uống có đường.

• Tăng cường sức đề kháng cho trẻ bằng cách cho ngủ đủ giấc, vận động ngoài trời và bổ sung vi chất nếu cần (kẽm, vitamin D, men vi sinh…).

• Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và cá nhân.

4. Khi nào cần đưa trẻ đi khám bác sĩ?

Không phải trường hợp rối loạn tiêu hóa nào cũng có thể xử lý tại nhà. Cha mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế nếu trẻ có những dấu hiệu sau:

• Tiêu chảy kéo dài quá 2 ngày kèm mất nước.

• Sốt cao, quấy khóc không dứt, nôn nhiều.

• Có máu trong phân, phân đen hoặc nhầy mũi.

• Trẻ lừ đừ, mệt mỏi, bỏ bú/bỏ ăn hoàn toàn.

Kết luận

Rối loạn tiêu hóa là tình trạng phổ biến nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu cha mẹ nắm được nguyên nhân, cách xử lý và phòng ngừa hiệu quả. Với các biện pháp đơn giản tại nhà như bù nước, chế độ ăn hợp lý, sử dụng men vi sinh và duy trì vệ sinh tốt, sức khỏe đường ruột của trẻ sẽ dần được phục hồi. 

Tuy nhiên, nếu thấy dấu hiệu bất thường, không nên chủ quan mà cần đưa bé đến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.