Thực đơn cho trẻ suy dinh dưỡng: 6 món giúp bé tăng cân khỏe mạnh
- Thanh Phương
- 26 thg 8
- 4 phút đọc
Số liệu năm 2024 cho thấy có tới 150 triệu trẻ dưới 5 tuổi bị thấp còi, chiếm 23,2% toàn cầu. Tình trạng này ảnh hưởng nghiêm trọng đến chiều cao, khả năng học tập và sức đề kháng của trẻ. Một thực đơn khoa học, giàu dinh dưỡng chính là bước đầu tiên để giúp bé hồi phục và bắt kịp đà tăng trưởng bình thường.
Tác hại nghiêm trọng của suy dinh dưỡng trẻ nhỏ
Theo UNICEF, năm 2022 có khoảng 45 triệu trẻ dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng cấp tính, với những biểu hiện:
Thể chất: Nhẹ cân, thấp còi, cơ thể yếu ớt
Tinh thần: Biếng ăn, quấy khóc, ít vui chơi
Sức khỏe: Dễ mắc bệnh, lâu khỏi, kháng thuốc kém
Trẻ thiếu dinh dưỡng thường biếng ăn, dễ mắc bệnh, chậm phát triển nhận thức và học tập kém hiệu quả. Đáng lo ngại hơn, tình trạng này nếu kéo dài có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mạn tính khi trưởng thành. Suy dinh dưỡng trong 1000 ngày đầu đời (từ thụ thai đến 2 tuổi) có thể gây tổn thương não bộ không thể phục hồi.
Vì vậy, một chế độ ăn khoa học, hợp lý là chìa khóa quan trọng giúp trẻ nhanh chóng phục hồi và bắt kịp tăng trưởng.
Nguyên tắc xây dựng thực đơn cho trẻ suy dinh dưỡng
Không phải cứ “cho ăn nhiều” là trẻ sẽ tăng cân. Một thực đơn hiệu quả cần đảm bảo cân đối giữa năng lượng, chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất.
1. Cân đối dinh dưỡng
Theo khuyến cáo WHO, thực đơn cần đảm bảo:
40-50% năng lượng từ glucid
20-30% năng lượng từ chất béo
10-15% năng lượng từ protein
2. Đa dạng nhóm năng lượng
Theo khuyến cáo của WHO, trẻ suy dinh dưỡng cần thực phẩm giàu năng lượng nhưng vẫn dễ tiêu hóa, kết hợp đa dạng nhóm chất để hỗ trợ hấp thu tối đa. Một số nguyên tắc quan trọng gồm:
Tăng cường năng lượng trong khẩu phần: bổ sung dầu, bơ, sữa vào thức ăn để tăng calo mà không làm tăng khối lượng ăn.
Chú trọng chất đạm chất lượng cao: từ thịt, cá, trứng, sữa, đậu nành để hỗ trợ phát triển cơ bắp.
Bổ sung vi chất dinh dưỡng: đặc biệt là kẽm, sắt, vitamin A, D – các yếu tố quan trọng cho tăng trưởng và miễn dịch.
Chia nhỏ bữa ăn: 5–6 bữa/ngày giúp trẻ dễ hấp thu hơn thay vì ép ăn nhiều trong 1 bữa.
6 món ăn giúp trẻ suy dinh dưỡng tăng cân
1. Cháo gà hạt sen
Cách nấu: Dùng thịt gà ta xay nhuyễn, nấu cùng gạo tẻ và hạt sen, thêm chút dầu oliu khi gần chín.
Giá trị dinh dưỡng: Cung cấp protein chất lượng cao từ gà, glucid từ gạo và vitamin nhóm B, canxi từ hạt sen, hỗ trợ trẻ ngủ ngon và tăng cân.
2. Cháo cá hồi bí đỏ
Cách nấu: Cá hồi hấp chín, tán nhuyễn, nấu cùng cháo gạo và bí đỏ nghiền mịn.
Giá trị dinh dưỡng: Cung cấp omega-3 giúp phát triển não bộ, bí đỏ giàu vitamin A tốt cho mắt và miễn dịch.
3. Cháo tôm rau ngót
Cách nấu: Tôm bóc vỏ, băm nhuyễn nấu với cháo gạo tẻ, thêm rau ngót thái nhỏ.
Dinh dưỡng: Tôm cung cấp canxi, kẽm và protein; rau ngót giàu chất xơ và vitamin C giúp trẻ tiêu hóa tốt, hấp thu vi chất.
4. Trứng hấp phô mai
Cách nấu: Đánh trứng gà với chút sữa tươi và phô mai, hấp cách thủy đến khi chín mềm.
Giá trị dinh dưỡng: Đạm dễ hấp thu, giàu canxi và vitamin D, phù hợp với trẻ biếng ăn.
5. Cháo thịt bò rau củ
Cách nấu: Thịt bò băm nhuyễn nấu cùng cháo gạo và rau củ nghiền mịn (cà rốt, khoai tây, bí xanh).
Giá trị dinh dưỡng: Thịt bò giàu sắt và kẽm, hỗ trợ phòng chống thiếu máu và cải thiện vị giác.
6. Sữa chua trái cây
Cách chế biến: Sữa chua trộn cùng xoài hoặc chuối nghiền.
Giá trị dinh dưỡng: Bổ sung lợi khuẩn hỗ trợ tiêu hóa, đồng thời cung cấp vitamin C, kali, chất xơ.
Lưu ý quan trọng khi áp dụng thực đơn cho trẻ suy dinh dưỡng
Bố mẹ nên làm
Kiên trì ít nhất 3-6 tháng để thấy hiệu quả
Theo dõi cân nặng, chiều cao hàng tuần
Kết hợp với khám dinh dưỡng định kỳ
Đa dạng hóa thực đơn để trẻ không chán
Không nên
Ép ăn quá mức - gây stress cho trẻ
So sánh với trẻ khác - mỗi bé có nhịp độ riêng
Bỏ qua các dấu hiệu dị ứng thực phẩm
Tự ý bổ sung vitamin mà không tham khảo bác sĩ
Khi nào trẻ cần đến viện?
Trẻ từ chối ăn uống hoàn toàn
Sụt cân liên tục trong 2 tuần
Có dấu hiệu mất nước, sốt cao
Bụng phình to bất thường
Kết luận
Một thực đơn khoa học, đa dạng và giàu vi chất là chìa khóa để giúp trẻ suy dinh dưỡng cải thiện cân nặng, chiều cao và sức đề kháng. 6 món ăn được gợi ý trên không chỉ giàu năng lượng mà còn dễ tiêu hóa, phù hợp với hệ tiêu hóa non nớt của trẻ nhỏ. Quan trọng nhất là sự kiên trì và theo dõi sát sao của cha mẹ.
Hãy nhớ: Mỗi trẻ là một cá thể riêng biệt. Nếu sau 4-6 tuần áp dụng mà không thấy cải thiện, hãy tham khảo ngay ý kiến bác sĩ dinh dưỡng để được tư vấn cụ thể hơn.
Bình luận