Trẻ biếng ăn: 5 dấu hiệu nghiêm trọng ba mẹ cần lưu ý

Trẻ biếng ăn là tình trạng phổ biến nhưng không thể xem nhẹ nếu kéo dài. Trẻ có nguy cơ gặp phải tình trạng thiếu dinh dưỡng nghiêm trọng.Dưới đây là 5 dấu hiệu cảnh báo trẻ biếng ăn vượt ngưỡng bình thường, ba mẹ cần đặc biệt lưu ý.

Theo WHO, hơn 45% trẻ suy dinh dưỡng có nguyên nhân từ tình trạng biếng ăn kéo dài

Tại sao trẻ biếng ăn lại nguy hiểm?

Nhiều cha mẹ nghĩ rằng trẻ biếng ăn chỉ là giai đoạn tạm thời, nhưng nếu kéo dài, tình trạng này có thể gây ra hàng loạt hậu quả nghiêm trọng:

• Thiếu hụt dinh dưỡng, chậm tăng trưởng Khi không ăn đủ chất, cơ thể trẻ thiếu năng lượng và vi chất cần thiết, dẫn đến thấp còi, nhẹ cân và suy dinh dưỡng.

• Suy giảm miễn dịch, dễ ốm vặt Trẻ ăn kém thường thiếu kẽm, sắt, vitamin A, D… khiến sức đề kháng suy yếu, dễ mắc bệnh hô hấp, tiêu hóa.

• Ảnh hưởng não bộ và khả năng học hỏi Dinh dưỡng không đầy đủ làm chậm quá trình phát triển trí não, giảm khả năng tập trung và tiếp thu của trẻ.

• Tạo vòng luẩn quẩn biếng ăn – rối loạn tiêu hóa Ăn ít làm hệ tiêu hóa hoạt động kém, dễ đầy bụng, táo bón, từ đó càng khiến trẻ sợ ăn.

Theo WHO, hơn 45% trẻ suy dinh dưỡng có nguyên nhân từ tình trạng biếng ăn kéo dài. Vì vậy, biếng ăn không chỉ là thói quen xấu mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe lâu dài của trẻ, cha mẹ cần can thiệp sớm để tránh hệ lụy nghiêm trọng.

5 dấu hiệu cảnh báo trẻ biếng ăn nghiêm trọng

1.  Biếng ăn kéo dài trên 2 tuần

Nhiều trẻ có thể biếng ăn trong vài ngày do mọc răng, thay đổi thời tiết, mới đi học hoặc sau khi ốm. Tuy nhiên, nếu tình trạng trẻ không chịu ăn kéo dài trên 2 tuần, lặp lại nhiều bữa liên tục và không có dấu hiệu cải thiện – đây là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ rối loạn ăn uống hoặc thiếu vi chất bên trong cơ thể.

Các chuyên gia dinh dưỡng cho biết, biếng ăn trên 2 tuần không còn là hiện tượng sinh lý mà có thể dẫn đến thiếu năng lượng, rối loạn tiêu hóa và chậm phát triển nếu không được xử lý sớm.

2. Cân nặng không tăng hoặc bị sụt giảm

Cân nặng là một trong những chỉ số phản ánh trực tiếp hiệu quả dinh dưỡng. Nếu trẻ không tăng cân trong vòng 2–3 tháng liên tục, hoặc thậm chí bị sụt cân, rất có thể cơ thể đang thiếu hụt năng lượng và vi chất trầm trọng do biếng ăn.

Theo khuyến nghị của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, trẻ dưới 5 tuổi cần được theo dõi tăng trưởng định kỳ. Nếu đường biểu đồ tăng trưởng đi ngang hoặc giảm, đây là tín hiệu đỏ cho thấy trẻ có thể đang gặp vấn đề dinh dưỡng kéo dài.

Dấu hiệu cho thấy trẻ đang thiếu kẽm là trẻ không tăng cân trong vòng 2–3 tháng liên tục

3. Trẻ luôn mệt mỏi, kém linh hoạt

Một đứa trẻ khỏe mạnh thường hiếu động, linh hoạt và thích khám phá. Ngược lại, trẻ biếng ăn nghiêm trọng thường có biểu hiện mệt mỏi, lờ đờ, thiếu sức sống, dễ cáu gắt, buồn ngủ nhiều bất thường hoặc giảm sự tập trung.

Tình trạng này xảy ra do cơ thể trẻ không được cung cấp đủ năng lượng và vi chất cần thiết, đặc biệt là sắt, kẽm, vitamin B1 – những yếu tố quan trọng trong chuyển hóa năng lượng và hoạt động của hệ thần kinh. Nếu tình trạng này kéo dài, trẻ có nguy cơ suy giảm miễn dịch và chậm phát triển trí tuệ.

4. Trẻ từ chối mọi món ăn

Việc kén ăn một vài món là bình thường, nhưng nếu trẻ liên tục từ chối mọi loại thức ăn, ngậm mãi không nuốt, thậm chí quay mặt đi, khóc lóc, bịt miệng khi thấy đồ ăn – đó là biểu hiện rõ rệt của biếng ăn ở mức độ nặng.

Trẻ có thể đã bị rối loạn cảm giác no, rối loạn tiêu hóa hoặc căng thẳng khi ăn uống (do từng bị ép ăn hoặc trải qua trải nghiệm tiêu cực khi ăn). Việc trì hoãn can thiệp sẽ càng khiến trẻ ăn uống kém hơn và dẫn đến suy dinh dưỡng.

Trẻ biếng ăn dễ bị rối loạn cảm giác no đói, từ chối các món yêu thích

5. Thường xuyên ốm vặt, rối loạn tiêu hóa

Biếng ăn kéo dài có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến trẻ dễ bị viêm họng, ho, cảm cúm, sốt vặt hoặc rối loạn tiêu hóa như táo bón, tiêu chảy kéo dài, đầy bụng, nôn trớ.

Nguyên nhân là do cơ thể không được cung cấp đủ các vi chất thiết yếu như kẽm, vitamin A, D và selen – những chất đóng vai trò trung tâm trong hoạt động miễn dịch và bảo vệ niêm mạc tiêu hóa.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) nhấn mạnh rằng thiếu kẽm là một yếu tố nguy cơ hàng đầu làm tăng tỷ lệ mắc bệnh nhiễm trùng ở trẻ nhỏ, đặc biệt là tiêu chảy và viêm phổi.

Nếu trẻ biếng ăn kéo dài và hay bị bệnh, cha mẹ nên cân nhắc đưa trẻ đi khám dinh dưỡng để được đánh giá toàn diện.

Trẻ biếng ăn nghiêm trọng, ba mẹ cần làm gì?

Ba mẹ không gây căng thẳng, ép buộc hay kéo dài thời gian ăn quá mức khiến trẻ biếng ăn nhiều hơn

Khi nhận thấy trẻ có từ 2–3 dấu hiệu biếng ăn nghiêm trọng trở lên, cha mẹ không nên tiếp tục chờ đợi hay ép trẻ ăn bằng mọi cách. Thay vào đó, cần chủ động:

• Theo dõi cân nặng, chiều cao định kỳ để đánh giá chính xác mức độ ảnh hưởng của biếng ăn tới sự phát triển của trẻ.

• Xem lại cách tổ chức bữa ăn, tránh gây căng thẳng, ép buộc hay kéo dài thời gian ăn quá mức.

• Đa dạng thực phẩm, kết hợp món yêu thích với món mới, tăng màu sắc và sự hấp dẫn của bữa ăn.

• Bổ sung vi chất thiết yếu như kẽm, sắt, vitamin nhóm B, A, D nếu nghi ngờ trẻ bị thiếu hụt – có thể lựa chọn các dạng dễ hấp thu, ít kích ứng.

• Tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng nếu tình trạng kéo dài hoặc kèm theo các bất thường như táo bón, tiêu chảy, da xanh xao, kém tập trung.

Việc can thiệp sớm không chỉ giúp cải thiện tình trạng biếng ăn, mà còn phòng ngừa các hệ lụy sức khỏe nghiêm trọng trong tương lai.

Kết luận

Với trẻ biếng ăn đang có 2/5 dấu hiệu trên, ba mẹ cần theo dõi kỹ và có can thiệp sớm phù hợp. Ba mẹ nên xây dựng chế độ ăn hợp lý, bổ sung vi chất khi cần thiết và đưa trẻ đi khám dinh dưỡng nếu tình trạng không cải thiện sau vài tuần.