5 thói quen cải thiện giấc ngủ trẻ sơ sinh hiệu quả tại nhà

Giấc ngủ đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sự phát triển trí não, thể chất và hệ miễn dịch của trẻ sơ sinh. Làm thế nào để bé ngủ ngon, sâu giấc và ít quấy khóc hơn? Dưới đây là 5 thói quen giúp cải thiện giấc ngủ cho bé sơ sinh được chuyên gia khuyến khích.

1. Thiết lập khung giờ ngủ đều đặn mỗi ngày

Trẻ sơ sinh dù chưa phân biệt được ngày đêm rõ ràng, nhưng việc tạo lịch sinh hoạt đều đặn sẽ giúp hình thành “đồng hồ sinh học” tự nhiên.

Trẻ sơ sinh chưa phân biệt được rõ ràng ngày và đêm trong vài tháng đầu đời, nhưng việc xây dựng khung giờ ngủ – thức cố định sẽ giúp bé hình thành “đồng hồ sinh học” tự nhiên..

Nghiên cứu cho thấy, trẻ em có thói quen ngủ đúng giờ thường dễ ngủ hơn, ít bị tỉnh giấc và có giấc ngủ sâu hơn so với những trẻ có giờ giấc thất thường (Sleep Foundation, 2022).

Hãy cho bé đi ngủ vào cùng một khung giờ mỗi tối, kết hợp với các tín hiệu như tắt đèn, không gian yên tĩnh để bé hiểu rằng đã đến giờ đi ngủ. Bé dưới 3 tháng tuổi thường cần ngủ khoảng 14–17 giờ/ngày, bao gồm cả giấc ngủ ngày và đêm.

2. Tạo không gian ngủ thoải mái và yên tĩnh

Không gian ngủ có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giấc ngủ của trẻ. Phòng ngủ của bé cần đảm bảo:

• Nhiệt độ lý tưởng: khoảng 26–28°C

• Không gian yên tĩnh, tránh tiếng ồn lớn hoặc ánh sáng mạnh

• Giường/nôi sạch sẽ, ga trải mềm mại, an toàn

Có thể sử dụng âm thanh trắng (white noise) như tiếng quạt, tiếng mưa nhẹ hoặc tiếng sóng biển để giúp bé thư giãn và dễ vào giấc ngủ. Một nghiên cứu đăng trên tạp chí Archives of Disease in Childhood cho thấy, 80% trẻ sơ sinh có thể ngủ trong vòng 5 phút khi được nghe white noise (NCBI, 1990).

3. Duy trì trình tự sinh hoạt nhất quán trước giờ ngủ

Bé sơ sinh rất nhạy cảm với sự thay đổi. Do đó, việc xây dựng một trình tự trước khi đi ngủ sẽ giúp bé cảm thấy an toàn và dễ dàng chuyển từ trạng thái tỉnh táo sang buồn ngủ.

Trước khi đi ngủ, hãy thực hiện những hoạt động nhẹ nhàng theo thứ tự cố định mỗi ngày như:

• Tắm nước ấm

• Massage nhẹ nhàng

• Bú hoặc uống sữa

• Hát ru, đọc truyện hoặc vỗ về trẻ

Khi những hoạt động này được lặp lại đều đặn mỗi tối, cơ thể bé sẽ dần nhận ra “tín hiệu” rằng đã đến giờ đi ngủ.

4. Nhận biết dấu hiệu buồn ngủ sớm của bé

Một sai lầm phổ biến là để bé thức quá lâu, đến khi quá mệt mới cho đi ngủ. Khi quá mệt, cơ thể bé sẽ tiết ra hormone căng thẳng khiến bé khó vào giấc và hay giật mình. Tốt nhất hãy quan sát các dấu hiệu buồn ngủ của bé (dụi mắt, ngáp, quay đầu đi chỗ khác) và cho bé ngủ ngay khi có thể.

Ngoài ra, cần đảm bảo bé được bú no trước khi ngủ, tránh tỉnh dậy giữa đêm vì đói.

5. Tập cho bé tự ngủ, không phụ thuộc vào bế ru hay bú

Nhiều cha mẹ có thói quen bế bé đến khi ngủ hẳn hoặc cho bú đến khi bé ngủ say mới đặt xuống nôi. Tuy nhiên, việc này có thể tạo thói quen phụ thuộc khiến bé không thể tự ngủ lại nếu thức dậy giữa đêm.

Thay vào đó, hãy đặt bé xuống khi bé đang trong trạng thái lơ mơ, buồn ngủ nhưng chưa ngủ hẳn. Điều này giúp bé học cách tự trấn an và tự vào lại giấc ngủ khi tỉnh giấc vào ban đêm – một kỹ năng rất quan trọng cho việc ngủ xuyên đêm về sau.

6. Khi nào nên đưa trẻ đi khám?

Trong nhiều trường hợp, cải thiện thói quen ngủ là đủ để giúp bé ngủ ngon hơn. Tuy nhiên, nếu bé có các dấu hiệu sau, cha mẹ nên đưa bé đi khám:

• Khóc dữ dội kéo dài trên 3 giờ mỗi ngày

• Không tăng cân hoặc bỏ bú

• Dễ kích động, giật mình mạnh khi ngủ

• Ngủ dưới 10 giờ/ngày kéo dài

Nguyên nhân có thể do các vấn đề y khoa như trào ngược dạ dày, thiếu vi chất (như kẽm, vitamin D), rối loạn thần kinh cảm giác,…

Kết luận

Việc thiết lập những thói quen ngủ lành mạnh từ sớm sẽ giúp bé ngủ sâu hơn, ít quấy khóc và phát triển toàn diện hơn mỗi ngày. Cha mẹ cần kiên nhẫn, vì có thể mất vài ngày đến vài tuần để bé thích nghi. 

Nếu cha mẹ đang gặp khó khăn khi tập cho con ngủ xuyên đêm? Hãy áp dụng các tip trên, tạo môi trường ngủ lý tưởng, duy trì giờ giấc và hỗ trợ bé tự ngủ tốt hơn.