Biếng ăn tâm lý ở trẻ: Dấu hiệu nhận biết và hướng cải thiện hiệu quả
- Thanh Phương
- 25 thg 6
- 4 phút đọc
Biếng ăn tâm lý là tình trạng thường gặp ở trẻ nhỏ. Nếu kéo dài sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe, cân nặng và tinh thần của trẻ. Ba mẹ hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân và cách điều chỉnh phù hợp để giúp con ăn ngon trở lại.
Biếng ăn tâm lý ở trẻ là gì?
Biếng ăn tâm lý là tình trạng trẻ không muốn ăn hoặc có phản ứng tiêu cực khi đến bữa ăn, nhưng không do nguyên nhân bệnh lý. Trẻ vẫn khỏe mạnh, không sốt hay rối loạn tiêu hóa nhưng lại lười ăn, hoặc ăn rất ít. Tình trạng này thường xuất hiện khi trẻ gặp các vấn đề về cảm xúc, môi trường hoặc sự căng thẳng liên quan đến bữa ăn.
Biểu hiện thường gặp của biếng ăn tâm lý:
Trẻ từ chối ăn dù đói bụng
Ngậm thức ăn lâu trong miệng, nhè ra hoặc nôn
Khóc, la hét, quay mặt đi khi thấy đồ ăn
Tỏ ra căng thẳng hoặc lo âu khi bị nhắc đến chuyện ăn uống
Khác với biếng ăn bệnh lý – vốn liên quan đến các vấn đề như rối loạn tiêu hóa, nhiễm trùng, thiếu máu, thì biếng ăn tâm lý là biểu hiện của rối loạn hành vi ăn uống, bắt nguồn từ những trải nghiệm tiêu cực hoặc môi trường không thuận lợi.
Nguyên nhân khiến trẻ biếng ăn tâm lý
Bị ép ăn, la mắng khi ăn: Tạo áp lực tâm lý lớn, khiến trẻ sợ bữa ăn. Trẻ bị ép ăn thường biếng ăn cao hơn 2,5 lần so với trẻ được tự chọn lượng ăn (Appetite, 2015).
Thay đổi môi trường sống: Đi học mẫu giáo, chuyển nhà hoặc thay người chăm sóc khiến trẻ bất an, dễ mất cảm giác ngon miệng.
Không khí gia đình căng thẳng: Bữa ăn bị ảnh hưởng bởi tranh cãi, quát mắng sẽ làm trẻ cảm thấy sợ hãi.
Lịch sinh hoạt không đều: Trẻ ngủ muộn, dậy trễ, ăn vặt nhiều sẽ giảm cảm giác đói. Trẻ ngủ sau 10h đêm có nguy cơ biếng ăn cao hơn gấp 2,4 lần so với nhóm ngủ sớm (NCBI, 2020).
Thói quen xao nhãng khi ăn: Vừa ăn vừa xem tivi, điện thoại khiến trẻ không tập trung và ăn ít hơn.
Cách khắc phục hiệu quả khi trẻ biếng ăn tâm lý
Để cải thiện tình trạng này, cha mẹ cần đồng hành kiên nhẫn và điều chỉnh môi trường sinh hoạt hằng ngày của con:
1. Giảm áp lực, tạo không khí vui vẻ khi ăn Hạn chế ép buộc, la mắng. Thay vào đó, hãy trò chuyện nhẹ nhàng, kể chuyện trong bữa ăn. Cho con ăn cùng gia đình để cảm nhận sự gắn kết và yêu thương.
2. Duy trì nếp sinh hoạt điều độ Giấc ngủ đủ và đúng giờ sẽ giúp trẻ ăn ngon hơn. Hạn chế ăn vặt gần bữa chính, tránh tình trạng no giả. Lý tưởng là: ngủ trước 10h tối, ăn bữa phụ cách bữa chính ít nhất 1,5–2 giờ.
3. Đa dạng thực đơn, trình bày hấp dẫn Thay đổi món ăn thường xuyên, kết hợp nhiều màu sắc và hình dáng bắt mắt. Có thể dùng khay/bát thìa hình hoạt hình hoặc để bé tự chọn món trong thực đơn có kiểm soát.
4. Tăng tính chủ động cho trẻ Hỏi ý kiến con về món ăn, cho bé cùng vào bếp hoặc dọn bàn sẽ giúp trẻ hào hứng hơn với bữa ăn. Việc được “tham gia” giúp con thấy bữa ăn là niềm vui thay vì nghĩa vụ.
5. Loại bỏ thói quen gây xao nhãng Tắt tivi, không sử dụng điện thoại khi ăn. Tập trung vào bữa ăn giúp bé cảm nhận rõ hương vị, hình thành phản xạ ăn uống tích cực.
Khi nào cha mẹ nên đưa trẻ đi khám?
Tình trạng biếng ăn kéo dài hơn 2 tuần, trẻ sụt cân hoặc mệt mỏi rõ rệt.
Trẻ có dấu hiệu lo âu, buồn bã, dễ cáu kỉnh.
Các phương pháp tại nhà không cải thiện hiệu quả.
Khi đó, việc gặp chuyên gia dinh dưỡng hoặc tâm lý trẻ em là cần thiết để được hướng dẫn đúng và kịp thời.
Kết luận
Biếng ăn tâm lý là một vấn đề cần được nhận diện đúng và can thiệp kịp thời bằng tình yêu thương, sự kiên nhẫn và thấu hiểu từ cha mẹ. Việc xây dựng môi trường ăn uống tích cực, duy trì nếp sinh hoạt hợp lý và luôn đồng hành cùng cảm xúc của trẻ sẽ là nền tảng quan trọng giúp con khôi phục cảm giác ngon miệng và phát triển khỏe mạnh.
Bình luận