Trẻ biếng ăn kéo dài: 5 bệnh lý tiềm ẩn ba mẹ cần biết

Trẻ nhỏ biếng ăn kéo dài gây còi cọc, chậm lớn và đề kháng kém. Ngoài nguyên nhân do tâm lý hay thói quen ăn uống, nhiều trường hợp bắt nguồn từ các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Dưới đây là 5 bệnh lý cha mẹ cần lưu ý khi con biếng ăn nhiều ngày không rõ nguyên nhân.

5 Bệnh lý tiềm ẩn khiến trẻ biếng ăn ba mẹ cần lưu ý

Biểu hiện của trẻ biếng ăn kéo dài

Biếng ăn tạm thời có thể xảy ra trong vài ngày, nhưng nếu tình trạng này kéo dài trên 2 tuần, kèm theo những dấu hiệu dưới đây thì cha mẹ nên cẩn trọng:

• Trẻ ăn ít hơn bình thường, từ chối nhiều món ăn, kể cả món ưa thích

• Thời gian mỗi bữa ăn kéo dài trên 30 phút nhưng lượng ăn rất ít

• Cân nặng đứng yên hoặc sụt, chiều cao tăng chậm so với chuẩn

• Trẻ hay mệt mỏi, cáu gắt, dễ nhiễm bệnh, ngủ kém

• Có biểu hiện quấy khóc, buồn nôn, nôn trớ khi ăn

Khi gặp những dấu hiệu này, cần đánh giá xem trẻ có đang mắc bệnh lý nào làm ảnh hưởng đến khả năng ăn uống hay không.

Trẻ ăn ít hơn bình thường, từ chối nhiều món ăn, kể cả món ưa thích

5 bệnh lý tiềm ẩn gây biếng ăn kéo dài ở trẻ

1. Thiếu vi chất dinh dưỡng 

Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất khiến trẻ ăn uống kém là do thiếu vi chất như kẽm, sắt, vitamin nhóm B và D. Những dưỡng chất này có vai trò kích thích vị giác, tạo cảm giác ngon miệng, đồng thời duy trì hệ miễn dịch và trao đổi chất hiệu quả.

Trẻ thiếu kẽm thường có biểu hiện ăn không ngon, rụng tóc, dễ nhiễm bệnh. Theo UNICEF, khoảng 50% trẻ em Việt Nam dưới 5 tuổi thiếu kẽm, ảnh hưởng trực tiếp đến việc ăn uống và phát triển thể chất.

2. Nhiễm giun, ký sinh trùng

Giun và ký sinh trùng có thể tồn tại âm thầm trong cơ thể trẻ mà không có biểu hiện rõ ràng, nhưng lại gây ra tình trạng hấp thu kém, mất vi chất và rối loạn tiêu hóa. Khi bị nhiễm giun, trẻ có thể đau bụng vùng rốn, ngứa hậu môn về đêm, hay mệt mỏi và chán ăn kéo dài dù vẫn ăn các món quen thuộc.

Theo khuyến cáo của Bộ Y tế, trẻ từ 2 tuổi trở lên nên được tẩy giun định kỳ mỗi 6 tháng để phòng ngừa tình trạng này.

Trẻ nhiễm giun hay bị đau bụng vùng rốn, ngứa hậu môn về đêm, mệt mỏi và chán ăn

3. Rối loạn tiêu hóa kéo dài

Hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện khiến trẻ nhỏ dễ bị mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột do dùng kháng sinh lâu ngày, chế độ ăn nghèo chất xơ hoặc thói quen ăn uống thiếu lành mạnh. Tình trạng đầy bụng, phân sống, táo bón hoặc tiêu chảy thường xuyên khiến trẻ sợ ăn và ăn không hiệu quả.

Đặc biệt, mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột làm giảm hấp thu dưỡng chất, khiến cơ thể trẻ không đủ năng lượng để tăng trưởng dù ăn đủ lượng.

Giải pháp:

• Bổ sung men vi sinh đa chủng

• Ưu tiên thực phẩm dễ tiêu, giàu chất xơ hòa tan

• Giữ gìn vệ sinh thực phẩm kỹ lưỡng

4. Bệnh lý tai mũi họng mạn tính

Viêm amidan, viêm VA, viêm mũi xoang mạn tính khiến trẻ bị đau họng, nghẹt mũi, thở bằng miệng, hoặc ho khi nuốt thức ăn. Điều này không chỉ làm trẻ mệt mỏi trong bữa ăn mà còn có thể gây đau, buồn nôn – lý do khiến trẻ từ chối thức ăn một cách dai dẳng.

Cha mẹ nên chú ý nếu con thường xuyên khò khè, ho kéo dài, ngủ ngáy hay không chịu ăn món có dạng thô. Việc kiểm tra và điều trị triệt để bệnh tai mũi họng giúp cải thiện rõ rệt tình trạng biếng ăn ở trẻ.

Viêm tai-mũi-họng gây đau, buồn nôn khiến trẻ từ chối thức ăn một cách dai dẳng

5. Trào ngược dạ dày thực quản

Trào ngược ở trẻ nhỏ là nguyên nhân dễ bị bỏ sót do dấu hiệu mơ hồ và dễ nhầm với chứng nôn trớ thông thường. Tuy nhiên, khi dịch axit trào lên thực quản lặp lại nhiều lần, trẻ sẽ sợ ăn, buồn nôn, bỏ bú hoặc từ chối ăn dặm.

Dấu hiệu cảnh báo:

• Nôn trớ thường xuyên sau ăn

• Hay ợ chua, khóc khi nằm

• Không chịu bú nằm, ngủ không sâu

Nếu không điều trị kịp thời, trào ngược có thể gây viêm thực quản, ảnh hưởng tới hấp thu dinh dưỡng và sự phát triển toàn diện của trẻ.

Cha mẹ cần làm gì khi trẻ biếng ăn kéo dài?

Khi trẻ có biểu hiện biếng ăn trên 2 tuần và không cải thiện dù đã đổi món, tăng cường tương tác trong bữa ăn, cha mẹ nên:

• Quan sát kỹ các dấu hiệu kèm theo như sụt cân, chậm tăng chiều cao, mệt mỏi, hay ốm vặt.

• Đưa trẻ đến chuyên khoa dinh dưỡng hoặc nhi để xét nghiệm vi chất, kiểm tra phân, loại trừ các bệnh lý tiêu hóa hoặc nhiễm ký sinh trùng.

• Không nên ép ăn, đe dọa hay dùng phần thưởng để dụ ăn, vì có thể tạo thêm áp lực và làm trẻ mất hứng thú với thức ăn.

• Ưu tiên xây dựng môi trường bữa ăn tích cực, nhẹ nhàng và có lịch trình khoa học.

Kết luận

Biếng ăn kéo dài ở trẻ không đơn thuần là do thói quen hoặc tâm lý, mà có thể là biểu hiện sớm của nhiều bệnh lý tiềm ẩn. Phát hiện và xử lý sớm các nguyên nhân sẽ giúp cải thiện hiệu quả tình trạng biếng ăn, đồng thời đảm bảo cho trẻ có nền tảng phát triển khỏe mạnh và toàn diện.