Trẻ chậm nói, khó tập trung do thiếu kẽm?

Kẽm không chỉ hỗ trợ tăng đề kháng, cải thiện tiêu hoá mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của não bộ. Thiếu hụt kẽm có thể khiến trẻ khó tiếp thu, hay quên, thiếu linh hoạt trong phản xạ. Cùng tìm hiểu ảnh hưởng của kẽm đến nhận thức của trẻ trong bài viết dưới đây.

Thiếu kẽm có thể khiến trẻ chậm nói, kém tập trung, ghi nhớ kém

Vai trò của kẽm với cấu trúc và hoạt động não bộ

Kẽm là một trong những nguyên tố vi lượng thiết yếu, phân bố rộng rãi trong não bộ, đặc biệt tập trung ở vùng hippocampus – khu vực đảm nhiệm chức năng ghi nhớ và học tập. Không giống như các khoáng chất có thể dự trữ lâu dài trong cơ thể, kẽm không được dự trữ, nên trẻ cần được cung cấp đầy đủ mỗi ngày thông qua thực phẩm hoặc chế phẩm bổ sung.

Theo nghiên cứu đăng trên Journal of Nutrition, kẽm tham gia vào quá trình biệt hóa tế bào thần kinh, hình thành khớp nối thần kinh (synapse), bảo vệ tế bào não khỏi tổn thương oxy hóa và hỗ trợ tổng hợp DNA. Khi thiếu kẽm, sự phát triển hệ thần kinh trung ương có thể bị chậm lại, ảnh hưởng đến khả năng học hỏi, xử lý thông tin và phát triển hành vi xã hội của trẻ.

Kẽm đóng vai trò như “người truyền tin” trong hệ thần kinh

Kẽm hoạt động như một chất điều hòa hoạt động dẫn truyền thần kinh. Tại các khớp nối thần kinh, kẽm giúp kiểm soát sự phóng thích của các chất dẫn truyền như glutamate – yếu tố quan trọng trong quá trình ghi nhớ và học hỏi. Thiếu hụt kẽm có thể làm gián đoạn các tín hiệu thần kinh này, khiến trẻ dễ mất tập trung, phản xạ chậm và tiếp thu kém hơn so với các bạn đồng trang lứa.

Kẽm có đóng góp quan trọng trong quá trình ghi nhớ và học hỏi của trẻ

Một nghiên cứu công bố trên American Journal of Clinical Nutrition cho thấy: trẻ em được bổ sung kẽm trong vòng 4–6 tháng có chỉ số phát triển nhận thức tốt hơn đáng kể so với nhóm không được bổ sung, đặc biệt ở các quốc gia có tỷ lệ thiếu kẽm cao như Việt Nam.

Thiếu kẽm gây chậm nói, khó tập trung và rối loạn hành vi

Trẻ nhỏ thiếu kẽm thường có biểu hiện chậm nói, hay quấy khóc, khó đi vào giấc ngủ và khó tập trung khi học. Một phân tích tổng hợp từ Cochrane Database chỉ ra rằng việc thiếu kẽm trong giai đoạn đầu đời làm tăng nguy cơ rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD), chậm phát triển ngôn ngữ và trí tuệ ở trẻ em.

Ở Việt Nam, điều tra năm 2020 từ Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho biết có tới 58% trẻ dưới 5 tuổi thiếu kẽm. Nguyên nhân đến từ chế độ ăn đơn điệu, ít thực phẩm giàu kẽm và các vấn đề tiêu hóa khiến trẻ hấp thu kẽm kém.

Bổ sung kẽm đúng cách, an toàn cho trẻ nhỏ?

bổ sung kẽm cho trẻ cần dựa trên độ tuổi và tình trạng sức khỏe. Theo khuyến nghị của Viện Dinh dưỡng Quốc gia:

• Trẻ 7 tháng – 3 tuổi: cần khoảng 5mg kẽm/ngày

• Trẻ 4 – 13 tuổi: cần từ 8 – 10mg kẽm/ngày

Kẽm là vi chất thiết yếu nhưng cơ thể không thể tự tổng hợp mà phải được bổ sung hằng ngày qua chế độ ăn. Một số thực phẩm giàu kẽm mẹ có thể tăng cường cho bé gồm: hải sản như hàu, nghêu, sò, thịt đỏ như thịt bò, thịt lợn, trứng, sữa, cùng với các loại hạt giàu dinh dưỡng như hạt bí ngô, hạt hướng dương, hạt điều. Đây đều là nguồn cung cấp kẽm tự nhiên dễ hấp thu, đồng thời còn mang lại nhiều dưỡng chất có lợi cho sự phát triển toàn diện của trẻ.

Ưu tiên bổ sung thực phẩm giàu kẽm cho trẻ

Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp trẻ biếng ăn, hay ốm vặt, tiêu hóa kém hoặc đang hồi phục sau bệnh, việc bổ sung qua chế độ ăn có thể không đủ. Khi đó, phụ huynh nên tham khảo ý kiến chuyên gia để lựa chọn các chế phẩm bổ sung kẽm phù hợp, ưu tiên dạng dễ hấp thu như kẽm nano dạng xịt, sử dụng theo từng đợt 2–3 tháng, lặp lại 2–3 lần mỗi năm.

Kết luận

Kẽm là vi chất không thể thiếu trong quá trình phát triển trí tuệ, ngôn ngữ và hành vi của trẻ. Thiếu hụt kẽm kéo dài có thể để lại hậu quả nghiêm trọng về khả năng nhận thức và học tập. Vì vậy, cần bổ sung kẽm đúng cách để nuôi dưỡng trí tuệ cho con ngay từ những năm đầu đời.